Antyk

Nazwą „Starożytność” (lub „Antyk”) określa się epokę, która obejmuje ponad 4 tysiące lat, zarówno przed, jak i po narodzeniu Chrystusa. Epoka ta obejmuje zarówno czasy najstarszych cywilizacji (egipskiej, greckiej, rzymskiej, babilońskiej, arabskiej, mezopotamskiej i innych), jak też czasy tzw. starożytności chrześcijańskiej, trwające od I do V wieku n.e.

Starożytna literatura, historia i kultura są fundamentami Europy współczesnej. W basenie Morza Śródziemnego narodziły się nauki matematyczne, fizyczne, przyrodnicze, idee filozofii i polityki, antropologia, filologia, sztuki artystyczne. W sposób schematyczny można zaznaczyć najważniejsze elementy spuścizny każdego z trzech antycznych światów: od Greków przejęliśmy system demokracji, filozofię i teatr; od Rzymian – prawodawstwo i osiągnięcia techniczne; kultura judajska natomiast dała początek głównej religii Europy, chrześcijaństwu, które ukształtowało kontynent zarówno w dziedzinie myślenia o człowieku i wszechświecie, jak też w sferze np. granic politycznych czy rodzaju alfabetu.

Kształt współczesnej literatury, w tym polskiej, także zawdzięczamy literaturom Antyku. Zanim wynaleziono pismo, posługiwano się przekazami ustnymi. Elementy znaczenia występowały również we wzornictwie naczyń i innych przedmiotów użytkowych, przedmiotów rytualnych, w architekturze. Rozwijały się w ten sposób główne języki Europy, a wraz z nimi – gatunki i formy literackie, powtarzalne motywy (wydarzenia, charaktery postaci, zjawiska – toposy), wzorce zachowań kulturowych (archetypy). Myśląc o kulturze polskiej, należy oczywiście uważać Grecję, Rzym i Jerozolimę za wpływowe kultury, ale do tej bazy dochodzi jeszcze specyfika słowiańska. Słowianie przyjęli pismo, prawodawstwo, religię i wszystkie pozostałe elementy dawnej kultury śródziemnomorskiej, interpretując ją według własnych tradycji kulturowych – późniejszych od pierwszych korzeni Grecji, Rzymu czy Jerozolimy, ale starszych od chrześcijaństwa.

W języku polskim wpływy zwłaszcza greckie i rzymskie (łacińskie) widoczne są w słownictwie oraz gramatyce. Wiele fraz pochodzących z mitologii czy też Biblii Starego i Nowego Testamentu weszło do języka i są powszechnie używane. Wzbogacają one mowę codzienną, a przede wszystkim literaturę. Starożytność jest głównym punktem odniesienia dla poetów i pisarzy klasycznych. Do harmonii starożytnej estetyki i etyki odwoływał się Miłosz, tęsknił Herbert, zawsze żywe widział je Iwaszkiewicz. Ze wzorów zwycięskich narodów i wspaniałych antycznych romansów chętnie czerpał Sienkiewicz. Filozofia Norwida odnosiła się do idei greckich, a Mickiewicz zgłębił nauki klasyczne na studiach i kochając słowiańską ojczyznę, dopracował klasyczne formy do perfekcji, aby właśnie w nich oddać rozterki swego serca. Dlatego tak ważne jest dla nas poznanie podstaw, z których wyrosły współczesna literatura, sztuka, nauki ścisłe i filozofia.

Chronologia - najważniejsze wydarzenia epoki
Kultury starożytne
Rozwój pisma
Kultura Egiptu
Kultura Grecji
Kultura Rzymu
Kultury Mezopotamii
Sztuka starożytna
Sztuka grecka - rozwój
Sztuka rzymska
Filozofia grecka
Okres naturalistyczny
Okres humanistyczny
Okres wielkich syntez
Okres szkół hellenistycznych
Okres religijny
Teatr grecki
Teatr grecki - geneza i rozwój

Wygląd teatru greckiego
Cechy antycznej tragedii greckiej
Twórcy tragedii greckiej (Ajschylos, Sofokles, Eurypides) i komedii (Arystofanes)
Antyczne nawiązania, toposy i archetypy
Bibliografia
Mitologia grecka
Mit

Bogowie greccy, herosi i muzy
Epika grecka
Homer
Hezjod
Ezop
Epos - cechy gatunku

Ważne terminy - heksametr, retardacja, porównanie homeryckie
Iliada Homera
Wojna trojańska
Liryka grecka
Safona
Tyrteusz
Anakreont
Symonides, Teokryt i inni

Gatunki liryki greckiej
Antygona Sofoklesa
Streszczenie Antygony
Antygona jako tragedia władzy
Opracowanie Antygony
Antygona - charakterystyka
Kreon - charakterystyka
Król Edyp Sofoklesa
Streszczenie Króla Edypa
Edyp - charakterystyka
Tragizm w Królu Edypie
plan wydarzeń w Królu Edypie
Literatura rzymska
Podział chronologiczny literatury rzymskiej
Literatura rzymska – przedstawiciele (Wergiliusz, Owidiusz, Cyceron i inni)

Horacy
Analiza i interpretacja wiersza Wybudowałem pomnik Horacego
Analiza i interpretacja wiersza Do Apollina Horacego
Biblia
Historia powstania Biblii
Księga Rodzaju - streszczenie, opracowanie
Księga Wyjścia - streszczenie, opracowanie
Księga Koheleta - streszczenie, opracowanie
Pieśń nad Pieśniami - streszczenie, opracowanie

Apokalipsa św. Jana
Analiza i interpretacja Psalmu 23 (Pan jest moim pasterzem)
Analiza i interpretacja Psalmu 51 (Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości... )

Przypowieść o siewcy
Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie
Przypowieść o synu marnotrawnym
Przypowieść o robotnikach w winnicy
Przypowieść o talentach
Przypowieść o zagubionej owcy
Hymnu o miłości